Kinh tế thời kỳ cải tạo xã hội chủ nghĩa và xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội (1926-1940)
Hoàn thành cải tạo xã hội chủ nghĩa
Sau khi Cách mạng Tháng Mười thành công, nhà nước Xô Viết đã có chủ trương từng bước hướng nông dân vào con đường làm ăn tập thể dựa trên cơ sở kế hoạch hợp tác hóa của V.I. Lênin. Ngay từ trong thời kỳ khôi phục kinh tế, Liên Xô đã bắt đầu thực hiện họp tác hóa nông nghiệp, ban đầu xây dựng các hợp tác xã cung cấp, tiêu thụ, tín dụng.
Đến tháng 12-1927, Đại hội lần thứ XV của Đảng Cộng sản Liên Xô đã vạch ra nhiệm vụ cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với nông nghiệp trên quy mô lớn. Từ năm 1929, phong trào hợp tác hóa được phát triển mạnh mẽ. Trong năm này Liên Xô đã cử 25.000 công nhân có kinh nghiệm về công tác ở các nông trang và các trạm máy kéo. Trong quá trình đó, ở nhiều nơi đã vi phạm nguyên tắc củaV.I. Lênin về hợp tác hóa. Mặt khác, do sự phá hoại của tầng lớp phú nông nên phong trào họp tác hóa có những tổn thất nghiêm trọng. Do đó, nhà nước Xô Viết đã áp dụng những biện pháp kiên quyết để cải tạo tầng cấp phú nông. Tính đến năm 1931-1932, Liên Xô đã đưa 240.757 phú nông đi đầy ở phía Bắc và phía Đông Liên Xô.
Hình thức chính của nông trang tập thể trong giai đoạn này là nông nghiệp. Nhà nước Xô Viết đã tăng cường giúp đỡ các nông trang về tổ chức và vật chất như hỗ trợ vốn và máy móc, máy kéo nông nghiệp….
Đến cuối kế hoạch 5 năm lần thứ hai, Liên Xô đã hoàn thành hợp tác hỏa nông nghiệp. Năm 1937, có 93% số nông hộ với 99% diện tích canh tác đãđược tập thể hóa. Cà nước có 242,500 nông trang tập thể, 4.000 nông trường quốc doanh, 9.818 trạm mảy móc và mảy kéo nông nghiệp. Quy mô trung bình của một nông trang là 484,6 ha. Nền nông nghiệp Liên Xô phát triền theo hướng sản xuất lớn, giá trị tổng sản lượng nông nghiệp cuối kế hoạch 5 năm lần thứ hai (1933-1937) đã tăng lên 25%.
Với công – thương nghiệp tư bản tư doanh, nhiệm vụ chính trị cơ bản trong cải tạo là nhằm xóa bỏ hẳn các giai cấp bóc lột, xóa bỏ những nguyên nhân sinh ra chế độ người bóc lột người và những nguyên nhân làm cho xã hội phân chia thành các giai cấp đối kháng. Xuất phát từ nhiệm vụ đó, những yếu tố tư bản chủ nghĩa ở thành thị và nông thôn đã hoàn toàn bị loại trừ bằng biện pháp tước đoạt trực tiếp không bồi thường. Chế độ xã hội chủ nghĩa đã hoàn toàn thống trị trong tất cả các ngành kinh tế.
